Tijd voor bemesting: onze tips

Waarom bemesten?

Planten hebben voedingsstoffen nodig om te kunnen groeien. De belangrijkste voedingsstoffen zijn stikstof, fosfaat en kali. Deze elementen hebben alle drie hun eigen specifieke taak in de plant. Zo zorgt stikstof bijvoorbeeld voor een goede groei van de plant. Een tekort van stikstof in de grond kan leiden tot gele bladeren en een achterblijvende groei en opbrengst. Voor een goede groei moeten planten ook tijdig over voldoende fosfaat kunnen beschikken. Fosfaat speelt namelijk een belangrijke rol bij de wortelontwikkeling van de plant. Het bevordert de groei van de plant en de knolvorming bij knolgewassen. Bij een tekort aan fosfaat kun je al vroeg een paarse verkleuring van het blad waarnemen. Ook kali is belangrijk voor een plant. Kali zorgt voor een sterke en robuuste plant en zorgt ervoor dat de wortels in droge perioden gemakkelijker water op kunnen nemen. Maar ook zorgt kali voor een goede bewaarbaarheid van het geoogste gewas. Kali is voor de meeste gewassen in grotere hoeveelheden nodig dan stikstof en fosfaat.

Naast stikstof, fosfaat en kali zijn stoffen als calcium, magnesium, zwavel, koper, mangaan, zink en ijzer ook belangrijke stoffen voor een plant. Deze stoffen heten ook wel sporenelementen. Al deze stoffen hebben hun eigen specifieke taak voor de ontwikkeling van de plant en zijn afhankelijk van grondsoort in meer of mindere mate aanwezig in de bodem. Het is belangrijk om ook deze stoffen aan te blijven vullen, zodat de planten in de moestuin zo optimaal mogelijk kunnen groeien.
 

Welke meststof?

Over het algemeen bevatten alle dierlijke meststoffen en compost in meer of mindere mate bovengenoemde elementen. Wanneer je je moestuin bemest met een dierlijke meststof of met compost doe je het dus eigenlijk al heel goed.

Maar er is meer. Want welke gewassen ga je bemesten? Spinazie, bijvoorbeeld, is een snelle en explosieve teelt die in korte tijd veel stikstof en kali nodig heeft. In dit geval kun je het beste een paar weken voor de teelt een snelwerkende meststof geven. Snelwerkend betekent dat de voedingsstoffen snel vrijkomen en direct beschikbaar zijn voor de plant. Een voorbeeld hiervan is droge kippenmest of kippenmestkorrels, die bij de meeste tuincentra verkrijgbaar zijn. Bij wortels is het een ander verhaal. Wortels groeien langzaam en nemen gedurende het hele groeiseizoen geleidelijk voedingsstoffen op. Hiervoor kun je beter kiezen voor een meststof die langzaam vrijkomt, zoals goed verteerde paardenmest. De voedingsstoffen komen geleidelijk vrij, waardoor de wortels het hele seizoen door gevoed worden. Wormenmest is hierbij ook een uitstekende keuze, omdat het niet alleen voedingsstoffen langzaam afgeeft, maar ook de bodemstructuur verbetert en het bodemleven stimuleert.

Samenvattend: ieder gewas vraagt zijn eigen hoeveelheid bemesting. En het is niet zo dat hoe meer je bemest, hoe beter je planten zich ontwikkelen. Tegelijkertijd moet het natuurlijk wel werkbaar blijven in de moestuin. Hoe pak je dat dan aan? Hoe weet je dat je niet te veel en niet te weinig bemest?
 

Hoe kom je aan je mest?

Als je toegang hebt tot dierlijke mest, zoals koe-, geiten-, paarden- of kippenmest via een boer in de buurt, is dat ideaal. Veel moestuinverenigingen kopen gezamenlijk dierlijke mest en/of compost in, waar je vaak ook gebruik van kunt maken. Daarnaast zijn mestkorrels verkrijgbaar bij tuincentra of boerenbonden, vaak ook met een biologische oorsprong.

Let bij het werken met mest goed op dat deze goed verteerd is voordat je deze in het voorjaar opbrengt. Goede verteerde mest is rul en donker, bevat geen zichtbare gewasresten en stinkt niet naar rotte eieren. Te verse mest kan juist stikstof aan de bodem onttrekken, waardoor deze tijdelijk niet beschikbaar is voor je gewassen. Bovendien is goed verteerde mest veel makkelijker uit te harken en onder te werken.

Als je geen dierlijke mest kunt verkrijgen, is compost een goed alternatief, mits het van goede kwaliteit is. Compost is te koop in zakken bij tuincentra en boerenbonden – bij voorkeur biologisch en liever geen GFT-compost, omdat de kwaliteit hiervan sterk kan variëren. Een andere waardevolle optie is wormenmest, die je eenvoudig zelf kunt produceren met een wormentoren of kunt aanschaffen bij gespecialiseerde kwekerijen. Wormenmest is rijk aan voedingsstoffen en verbetert zowel de bodemstructuur als het bodemleven.
 

Hoe ga je te werk?

We adviseren om je tuin met een jaarlijkse basisgift te bemesten, en het vak van je peen en uien (en witlof) iets minder te geven, en het vak van je vrucht, blad en koolgewassen wat meer. Je hebt ook nog de zogenaamde vlinderbloemigen gewassen (bonen, erwten). Vlinderbloemigen leven in symbiose met Rhizobium-bacteriën en deze zijn in staat om stikstof uit de lucht te binden. Vlinderbloemigen verrijken op deze manier de grond met stikstof en daarom is het niet nodig om deze groep planten te voorzien van een stikstofhoudende meststof.

Gewassen die heel snel groeien kan je extra bemesten met snelwerkende mest (korrels) of vloeibare meststoffen. De hoeveelheid mest die je opbrengst per vierkante meter hangt af van het type mest. Als je deze koopt bij een tuincentra kan je de instructies aanhouden. Bij koemest kan je ongeveer aanhouden dat je een standaard kruiwagen zonder kop (ca. 30 kg) ongeveer 8 vierkante meter kan bemesten. Let op: dit is een vuistregel, gebruik je meststoffen die meer stikstof bevatten per kg (kippenmest) dan kan je met een kruiwagen wat meer bemesten.
 

Meer weten?

Hierbij een aantal leestips en links voor diegene die meer willen weten over bodemleven en bemesten.

• Het Bodemvoedselweb
• Handboek Ecologisch Tuinieren
• Louis Bolk Instituut
   

Biologische zaden bestellen

Ben je enthousiast geworden over tuinieren en kun je niet wachten om aan de slag te gaan met zaaien? Bestel hier onze biologische zaden. Binnen 3 tot 4 werkdagen kun je de zaden thuis verwachten.